Ile wynosi mandat za brak pasów 2023? Co grozi za brak zapiętych pasów przez kierowcę i pasażera?

Podróżowanie samochodem stało się dla wielu z nas codziennością, jak powiązane z nim rutynowe czynności - np. zapinanie pasów bezpieczeństwa po zajęciu miejsca kierowcy bądź pasażera. Choć może się to wydawać drobnostką, w rzeczywistości jest to nawyk, który może przyczynić się do uratowania życia. W tym wpisie przyjrzymy się, dlaczego zapięcie pasa nie jest tylko zwykłą formalnością, lecz także kluczowym wsparciem bezpieczeństwa drogowego. Omówimy szerzej zasady przestrzegania tego przepisu, a także odpowiemy na pytanie, co grozi za prowadzenie samochodu bez zapiętych pasów bezpieczeństwa.

Jazda bez zapiętych pasów w samochodzie - kiedy jest dozwolona?

Zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, w Polsce zapinanie pasów bezpieczeństwa jest obowiązkowe dla kierowców i wszystkich pasażerów pojazdu w trakcie jazdy drogą publiczną. Pasy mają bowiem kluczowe znaczenie dla ochrony życia i zdrowia zarówno w przypadku zderzeń, jak i gwałtownych manewrów pojazdu, które mogą wystąpić nawet podczas codziennych przejażdżek. Obowiązek zapinania pasów w samochodzie nie dotyczy jedynie sytuacji, gdy pojazd porusza się po drodze wewnętrznej, tj. niepublicznej. Mowa tutaj więc o drogach: 

• na parkingach zamkniętych;
• znajdujących się na terenie przedsiębiorstwa, prywatnej posesji lub osiedla mieszkalnego;
• dojazdowych np. do lasu lub gospodarstwa rolnego;

W wyżej wymienionych przypadkach kierowca i pasażer nie mają obowiązku stosowania pasów bezpieczeństwa. W momencie opuszczenia drogi wewnętrznej - np. po wyjechaniu z parkingu lub opuszczeniu terenu prywatnej posesji - należy jednak jak najszybciej je zapiąć.

Jak widać, polskie prawo wyróżnia rodzaje dróg, na których przebywanie zwalnia posiadaczy samochodów z obowiązku zapinania pasów. Ten przywilej dotyczy też jednak pewnych grup kierowców i pasażerów. Mowa tutaj m.in. o osobach podróżujących pojazdami zabytkowymi, w których pierwotna konstrukcja nie przewidywała pasów bezpieczeństwa, czyli wyprodukowanymi przed 1983 rokiem. Właśnie wtedy ich zapinanie stało się obowiązkowe na terenie Polski. Ponadto zwolnienie obejmuje również kierowców i pasażerów posiadających zaświadczenie lekarskie stwierdzające przeciwwskazania medyczne, a także kobiety w widocznej ciąży. Pasów nie muszą zapinać: 

• kierowcy wykonujący manewr cofania;
• instruktorzy podczas prowadzenia szkolenia w ramach nauki jazdy;
• personel medyczny podczas udzielania pomocy;
• kierowcy pojazdów uprzywilejowanych w trakcie wykonywania czynności służbowych;
• kierujący taksówkami;

We wszystkich innych przypadkach - czyli podczas poruszania się na drodze publicznej bez jakiegokolwiek zwolnienia - kierowca odpowiada również za to, aby pasy były zapięte u pasażerów nieletnich i tych, którzy z różnych przyczyn nie mogą tego zrobić samodzielnie. 

Jaki mandat za brak pasów w 2023 mogą otrzymać kierowca i pasażer? 

W świetle polskiego prawa - a konkretnie art. 39 ust. 1 ustawy “Prawo o ruchu drogowym” - brak zapiętych pasów bezpieczeństwa stanowi wykroczenie drogowe wiążące się z konkretnymi sankcjami prawnymi. Kierowca, który sam nie zastosuje się do tego obowiązku musi liczyć się z otrzymaniem mandatu za niezapięte pasy w wysokości 100 zł oraz 5 punktów karnych. Co natomiast, jeśli pasów nie zapnie pasażer? Za to odpowiedzialność ponosi również kierowca. Może on zostać ukarany taką samą grzywną jak za własne wykroczenie, a liczba punktów karnych - w zależności od liczby pasażerów -  może wzrosnąć nawet do 8​​.

Dlaczego liczba otrzymanych punktów karnych jest tak istotna? Ich akumulacja może prowadzić do utraty prawa jazdy. Przestrzeganie przepisów dotyczących zapinania pasów bezpieczeństwa jest zatem nie tylko kwestią chwilowego uniknięcia kary, ale również ważnym aspektem upoważniającym kierowcę do zachowania prawa jazdy. Należy także mieć na uwadze to, że prawne konsekwencje niezapinania pasów mogą ulec zmianie. Przepisy ruchu drogowego są bowiem często aktualizowane w odpowiedzi na zmieniające się warunki i potrzeby bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dlatego istotne jest śledzenie aktualnych informacji o taryfikatorze mandatów i zasadach ruchu drogowego, aby być zawsze na bieżąco podczas uczestnictwa w ruchu drogowym.

Warto podkreślić, że prawne konsekwencje nie kończą się jedynie na mandacie za niezapięte pasy i punktach karnych. W przypadku wypadku drogowego okoliczności mogą mieć wpływ na wysokość odszkodowania wypłacanego przez ubezpieczyciela. W niektórych przypadkach - czyli jeśli zostanie udowodnione, że brak pasów przyczynił się do powstania lub zwiększenia obrażeń - ubezpieczyciel może więc obniżyć wysokość wypłacanej kwoty odszkodowania lub zadośćuczynienia​​.

Jak prawidłowo zapinać pasy bezpieczeństwa?

Prawidłowe zapinanie pasów bezpieczeństwa pozwala nie tylko cieszyć się spokojną jazdą bez niespodzianek, ale też daje gwarancję uruchomienia mechanizmu napełniającego poduszkę powietrzną. Warto więc poświęcić kilka sekund na to, aby upewnić się, że przelotka nie wypada z klamry. Aby prawidłowo zapiąć pasy bezpieczeństwa, kluczowe jest dopasowanie górnego punktu mocowania pasów. To zagwarantuje nie tylko komfort, ale też pełną stabilizację w przypadku gwałtownego hamowania. Górny punkt mocowania powinien być ustawiony tak, aby pas piersiowy przebiegał nad środkiem barku, nie wywołując dyskomfortu ani ucisku na szyję. Następnie dolna część, która opina biodra, musi przebiegać jak najniżej w stosunku do brzucha, aby w razie wypadku rozłożyć siły uderzenia na mocniejsze części ciała. Zapięty pas ułatwia kierowcy utrzymanie stabilnej i bezpiecznej pozycji podczas prowadzenia, a także pozwala na lepszą kontrolę nad pojazdem. Finalnie pas bezpieczeństwa powinien płasko przylegać do ciała - bez skrętów i fałd - i opinać biodra jak najniżej, co da gwarancję maksymalnej ochrony i komfortu.

Wiele współczesnych modeli samochodów jest wyposażonych w nowoczesne pasy bezpieczeństwa, które działają w sposób automatyczny. Zwiększają one bezpieczeństwo i komfort pasażerów poprzez idealne dopasowanie, co zapobiega ich zsuwaniu się z ramienia. Zaawansowane pasy samonapinające nie krępują ruchów i pomagają w utrzymaniu odpowiedniej pozycji ciała nawet podczas gwałtownych manewrów lub w przypadku kolizji. Są one zatem odpowiednie zarówno dla pasażerów bardzo młodych, jak i tych w zaawansowanym wieku. Dzięki nowoczesnej technologii, prawidłowo zapięte pasy nie tylko zapewniają bezpieczeństwo, ale również dostosowują się do indywidualnej budowy ciała każdego użytkownika. Zapewniają tym samym komfort i zwiększają skuteczność systemu zabezpieczeń.

Bezpieczeństwo w samochodzie - czyli dlaczego zapinanie pasów jest tak ważne?

Konsekwencje jazdy bez zapiętych pasów bezpieczeństwa mogą być bardzo dotkliwe. Mowa tutaj zarówno o krótko-, jak i długoterminowych skutkach dla zdrowia i życia - czyli niebezpiecznych i bolesnych urazach. W razie wypadku, brak pasów może doprowadzić do uderzenia głową w elementy wnętrza pojazdu, wyrzucenia z samochodu, czy też do odniesienia wielonarządowych obrażeń. Należy mieć świadomość, że nie mając zapiętych pasów bezpieczeństwa przy zderzeniu z prędkością zaledwie 30-40 km/h, narażamy się na poważne konsekwencje zdrowotne, przy których mandat karny wydaje się niczym. 

Pasy bezpieczeństwa są zaprojektowane tak, aby rozłożyć siły działające na ciało w przypadku zderzenia na większą powierzchnię, redukując w ten sposób punktowe naciski na delikatne części ciała, jak brzuch czy klatka piersiowa, które są szczególnie wrażliwe na obrażenia. Urazy te mogą prowadzić do długotrwałych problemów zdrowotnych, w tym uszkodzenia narządów wewnętrznych, krwotoków wewnętrznych czy złamań kości.

Warto również pamiętać o tym, że grawitacja i prawa fizyki nie mają litości żadnego kierowcy lub pasażera podróżującego bez zapiętych pasów. W trakcie kolizji działa ogromna siła przeciążenia, która sprawia, że nawet drobne przedmioty - takie jak butelka z wodą, smartfon lub portfel - stają się śmiertelnymi pociskami. Ludzkie ciało może natomiast doświadczyć sił porównywalnych z wypadaniem z kilkumetrowej wysokości. Nikt nie jest w stanie przewidzieć, co może stać się na drodze nawet podczas codziennej przejażdżki. Warto mieć to na uwadze podczas kolejnej rozterki: “czy naprawdę opłaca mi się zapiąć pasy na tak krótką podróż?”.